Burun Kanaması (Epistaksis)
Burun kanaması her yaşta ortaya çıkabilen bir durumdur. Burun mukozasının her hangi bir noktasından kaynaklanabilir. Kanama yerine bağlı olarak ön ve arka burun kanamaları şeklinde sınıflandırılabilirler.
Ön burun kanamaları: Burnun orta bölümünde bulunan, kılcal damarlardan çok yoğun olan bölgeden kaynaklanan kanamalardır. Bu bölgedeki damarlar çok ince ve yüzeyseldir. Dolayısıyla kolaylıkla kanayabilirler. Daha çok çocuk ve genç erişkinlerde görülür.
Arka burun kanamaları: Sıklıkla orta ve ileri yaşlı, özellikle damar sertliği ya da hipertansiyonu olan kişilerde görülür. Kanama burnun arka üst bölgelerinden kaynaklanır. Hastaneye yatışı gerektirebilir.
Burun kanamalarının nedenleri:
- Burunda kaşıntıya yol açan alerji
- Burun kuruluğu
- Hipertansiyon
- Travma
- Burun karıştırmak
- Burun tümörleri
- Sinüzit
- Kuvvetli sümkürme
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Pıhtılaşma bozuklukları
- Kokain, alkol, enfiye kullanımı
- Burun kemiği eğriliği
- Kortizonlu burun ilaçları
- Kan sulandırıcı ilaçlar
- Hormonel durumlar (hamilelik gibi)
- K vitamini eksikliği
- Aşırı veya uzun süreli burun damlası kullanımı
- Karaciğer hastalıkları
- Yüksek irtifa
Hangi durumlarda doktora başvurmalıdır:
- Kanama sık sık tekrarlıyorsa
- Kanama yoğunsa
- Kanama yorgunluk, halsizlik, göz kararması ve/veya bulantıya yol açıyorsa
- Kanlı tükürük ya da kusmukta kan varsa
- İdrar ya da dışkıda kan varsa
- Kanama solunum güçlüğüne yol açıyorsa
- Kan daha çok burun arkasından boğaza doğru akıyorsa.
Kanamayı durdurmak için yapılması gerekenler:
- Kanama durumunda yapılan ancak yanlış olan bir uygulama vardır. Hastalar kanamayı durdurmak için başlarını geriye atarlar. Bu yalnızca kanın genizden geriye akmasına neden olur.
- Kanama halinde hasta sakin tutulmalıdır, heyecan tansiyonun yükselmesine neden olarak kanamayı arttırabilir.
- Dik oturulmalı eğer yatmak gerekiyorsa baş yukarı gelecek şekilde uzanılmalıdır. Burun kanatları baş ve işaret parmaklarıyla tümüyle kavranarak 5 – 10 dakika bu şekilde tutulmalıdır.
- Bu sırada üstüne buz kompres de yapılabilir.
- Kanama durduktan sonra burun deliklerinde kalan kanı almak için burun karıştırılmamalı ve zorlanmamalıdır..
- Kanama durduktan sonra sümkürmemeye dikkat edilmeli, ağır bir şey kaldırmak gibi zorlayıcı hareketler yapılmamalıdır
- Sıcak yiyecek veya sıcak sıvı içeceklerden kaçınılmalıdır.
- Kanama devam ederse burun içi soğuk suyla yıkanmalı ve tekrar iki parmakla burun kanatlarını bastırarak 5 dakika tutmalıdır. Bu işlem birkaç kez tekrarlanabilir.
Bunlara rağmen kanama durmuyorsa acil olarak doktora başvurulmalıdır.
Burun Kanamalarının Tedavisi:
Kanamanın durmadığı ön burun kanamalarında veya küçük bir müdahale ile damar pıhtılaştırılarak kanama durdurulabilir.Ön burun kanamalarında sınırlı bir tampon yapılabilir ya da kanayan nokta koterize edilebilir. Sonrasında yumuşatıcı ve yara iyileştirici burun kremleri kullanılır. Arka burun kanamaları ise genellikle sebebin ortadan kaldırılmasıyla iyileştirilebilmektedir.
