Tiroid ve Guatr
Tiroid bezi, boyunda adem elması denilen kıkırdak yapının altında yer alan endokrin bir bezdir. Triodotironin (T3) ve Tiroksin (T4) denilen iki hormonu üretir. Bu hormonlar vücudun enerjiyi kullanması ve depolamasıyla yani metabolizmayla ilişkilidir.
Tiroidle ilgili iki bozukluklardan en sık görülenleri; hipertiroidizm (tiroid hormonunun normalden fazla üretilmesi) ve hipotiroidizm (tiroid hormonunun normalden az üretilmesi), guatr (tiroid bezinin büyümesi)’dır. Yine, tiroid kanseri, tiroid nodülleri ve tiroditis (tiroid bezinin inflamasyonu) tiroidle ilgili diğer hastalıklar arasında sayılabilir.
Hipotiroidinin nedenleri:
Doğuştan tiroid bezinini gelişememesi, radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi ve bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırarak yeterli hormon üretmesini engellemesi sayılabilir.
Hipotiroidinin belirtileri:
- Yorgunluk, halsizlik
- Kilo artışı
- Kabızlık
- Depresif ruh hali
- Düşünce hızında zayıflama
- Mensturasyon (adet görme) düzensizliği
- Üşüme
- Cilt ve saçta kuruluktur
Hipertiroidinin nedenleri:
Tiroit bezinin büyüyerek fazla hormon ürettiği Graves hastalığı, subakut tirodit (tiroid bezi iltihabı) tiroid nodülleri, doğumdan sonra ortaya çıkan tiroid, sayılabilir.
Hipertiroidinin belirtileri:
- Çarpıntı
- Kilo kaybı
- Sinirlilik
- Uykuya dalmada zorluk
- Ellerde titreme
- Yorgunluk
- Mensturasyon (adet görme) düzensizliği
- Sıcağa tahammülsüzlük
- Göz problemleri
- Diyare (ishal)
- Saç dökülmesi, deride incelme
Hipertiroidinin tedavisi:
Radyoaktif iyot tedavisi uygulanabilir. Bu tek tablet veya sıvı halde verilir. Ancak tiroid bezini yıkılmayabilir bu nedenle tiroid hormonu takviyesi gerektirebilir. Bir diğer yöntem tiroid bezinin ameliyatla alınmasıdır (tiroidektomi). Ancak çok gerekmedikçe tercih edilmez. Tedavisinde hormon ilacı kullanılır. Doktor takibinde kalınarak, sık aralıklar ile doz ayarlaması yapmak gerekebilir.
Guatrın nedenleri:
- Yeterli miktarda tiroid hormonu üretilemeyen durumlarda tiroid bezinin hormon üretibilmek için büyümesi
- Yetersiz iyot alımı
- Hormonal durum (hamilelik, menapoz gibi)
- Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
- Radyasyona maruz kalma
- Hipertiroid
- Hipotroid
- Sigara
- Tiroid kanseri
- Tiroid iltihabı
Guatrın belirtileri:
Tiroid bezinin büyümesi her zaman fonksiyon bozukluğuna yol açmaz. Tiroit bezinin fonksiyon bozuklukları ise guatr ile birlikte bulunmayabilir.
- Boyunda şişlik (bez fazla büyümezse belirgin olmayabilir)
- Baş ağrısı
- Gözlerde şişme
- Yutma güçlüğü
- Solunum güçlüğü
- Terleme
- İshal
- Kusma
- Baş dönmesi
- Çarpıntı
Guatrın tedavisi:
Guatr, ilaç kullanarak, radyoaktif iyot tedavisi uygulanarak veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir. Cerrahi tedavisinde tiroid bezinin bir bölümü veya tamamı çıkarılmaktadır.
